Het off-label geneesmiddel Metformine kan een rol spelen bij Myeloïde Leukemie, waar het zorgt voor de aanmaak van beenmergvet en dit op zijn beurt meer gezonde bloedcellen aanmaakt, waardoor de leukemiecellen worden onderdrukt en “verdrongen”.
Patiënten met acute myeloïde leukemie hebben twee problemen. Het eerste is uiteraard het doden van de kankercellen. De standaard leukemiebehandelingen zijn hierop gericht. Het tweede is dat naarmate de behandeling tegen kanker vordert, de productie van gezonde rode bloedcellen afneemt en bloedarmoede en infecties ontstaan, die zelfs tot de dood kunnen leiden.
Feit is dat in het verleden bij myeloïde leukemiebehandelingen geen aandacht is besteed aan de noodzaak om de gezonde rode bloedcellen te versterken.
Verschil tussen AML en CML
Acute myeloïde leukemie (AML) begint in het beenmerg, waar nieuwe bloedcellen worden aangemaakt, maar breidt zich snel uit naar het bloed en vervolgens naar de milt, lymfeklieren, lever en andere organen.
Chronische myeloïde leukemie groeit meestal langzaam en ontwikkelt zich dus eerder eerst in het beenmerg, hoewel het ook in het bloed en vervolgens in de organen terechtkomt. Het verschil tussen AML en CML heeft vooral te maken met de snelheid waarmee ze zich ontwikkelen en verergeren.
McMaster-onderzoekers pakken het anders aan
In 2017 besloten onderzoekers van het McMaster Stem Cell and Cancer Research Institute om het beenmerg als één ecosysteem te bekijken, waarbij ze zowel de zieke als de gezonde cellen in ogenschouw namen. Deze studie (1) werd grotendeels ondernomen vanwege een gebrek aan vooruitgang in behandelingsopties en de visie van het onderzoeksteam dat een geheel nieuwe aanpak nodig was.
Het is bekend dat het beenmerg vetcellen ophoopt, maar niet hetzelfde als onderhuids vet of visceraal vet. Dit vet regelt de gezondheid van het beenmerg. Deze vetcellen, of adipocyten, zijn geen energieopslagplaatsen, maar zijn afgeleid van stamcellen, zoals osteoblasten in de botten zelf voorkomen; en ze hebben een belangrijke functie – ze bevorderen de aanmaak van stamcellen en nieuwe rode bloedcellen (2).
‘Verrassende’ werking van Metformine
Mick Bhatia, directeur en senior wetenschapper bij het McMaster Stem Cell and Cancer Research Institute, leidde de groep die de drie en een half jaar durende studie uitvoerde. Zij verzamelden beenmergmonsters uit drie verschillende medische centra en gebruikten als geneesmiddel het diabetesmedicijn Metformine, dat normaal gesproken wordt gebruikt om de bloedsuikerspiegel te verlagen.
In deze studie verraste metformine (waarvan bekend is dat het de aanmaak van beenmergvet verhoogt) de wetenschappers, omdat bleek dat het de aanmaak van rode bloedcellen in het beenmerg activeerde, waardoor de kankercellen werden onderdrukt en verdrongen.
De onderzoekers concludeerden dat Metformine de mogelijkheid bood om te worden gebruikt in combinatie met andere behandelingen, of zelfs op zichzelf.
Referenties
Acute myeloïde leukemie verstoort endogene myelo-erytropoëse door de adipocytaire beenmergniche aan te tasten; Allison L. Boyd et al; Nature Cell Biology, 2017;
Beenmergadipocyten bevorderen de regeneratie van stamcellen en hematopoëse door SCF af te scheiden; Bo O Zhou et al; Nature Cell Biology, 2017 Aug;19(8):891-903.
